Στις 5 Δεκεμβρίου 2016, είχα τη χαρά να συμμετέχω στην πρώτη παρουσίαση εκτός Αθηνών του βιβλίου της Λένας Κικίδου "Και μετά όλα άλλαξαν", στο Κιλκίς.
Η παρουσίαση ήταν έξοχα οργανωμένη από την Αργυρώ Χαρίτου (nyctophilia.gr) η οποία ανέλυσε με τον δικό της μοναδικό τρόπο, παθιασμένα, και το βιβλίο.
Περάσαμε υπέροχα, το κοινό μαγεύτηκε από την ιστορία της Λένας, και του δημιουργήθηκαν ήδη από την παρουσίαση ποικίλες σκέψεις κι ερωτήματα, αλλά και πολλά συναισθήματα.
Αργυρώ και Λένα, είστε κι οι δυο υπέροχες. Ήταν πραγματικά μια υπέροχη εμπειρία και παρουσίαση για ένα πολύ αξιόλογο βιβλίο.
Σας ευχαριστώ πολύ!
Δείτε παρακάτω την ομιλία μου και το σχετικό βίντεο της παρουσίασης.
Αργυρώ Χαρίτου, Λένα Κικίδου, Ευαγγελία Παπανίκου
Είμαι πάρα πολύ χαρούμενη που βρίσκομαι σήμερα εδώ και πολύ ενθουσιασμένη που θα μιλήσω για το εξαιρετικό βιβλίο «Και μετά όλα άλλαξαν» της Λένας Κικίδου.
Τα γεγονότα εκτυλίχθηκαν ακριβώς έτσι. Ενώ βρισκόμουν σε ένα αρκετά αγωνιώδες σημείο του βιβλίου "1Q84" του Χαρούκι Μουρακάμι, ο οποίος να τονίσω είναι και ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς, δέχθηκα την πρόσκληση στη σημερινή παρουσίαση, μαζί με το βιβλίο.
Αν και είχα καιρό μπροστά μου ακόμα τότε, είπα: «ας διαβάσω 1-2 σελίδες…»…
«Και μετά όλα άλλαξαν»
Άφησα τον Μουρακάμι στη μέση, επειδή ήταν αδύνατον να αφήσω κάτω της Κικίδου.
Ευαγγελία Παπανίκου, Λένα Κικίδου, Αργυρώ ΧαρίτουΗ ιστορία είναι τόσο συγκλονιστική που σε μαγνητίζει και σε περιστρέφει στη δίνη της ήδη από τις πρώτες σελίδες. Είναι γραμμένο με ξεχωριστή μαεστρία, τόσο τις αναδρομές στο παρελθόν όσο και την ροή των γεγονότων. Η πλοκή ξετυλίγεται γρήγορα χωρίς ανούσιες καθυστερήσεις ή αχρείαστες περιγραφές σε ολόκληρο το βιβλίο. Οι ανατροπές άπειρες και με κάθε μια η συγγραφέας εμβαθύνει πιο πολύ στην ιστορία και στον ψυχισμό των ηρώων.
Αγγίζει πολλά δύσκολα κοινωνικά και προσωπικά θέματα με ξεχωριστό τρόπο, προσφέροντας ταυτοχρόνως και μικρά αποφθέγματα σοφίας και τροφή για περεταίρω σκέψη. Κι όπως είναι αναμενόμενο από όλες τις λεπτομέρειες της ιστορίας και τη συγγραφέα, στο τέλος όλα δένουν μαγικά μεταξύ τους και δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως κάτι άλλο παρά μόνο μεγαλειώδες, με όλη την κυριολεκτική σημασία της λέξης κι όποια μεταφορική μπορείτε να φανταστείτε.
Συνδέθηκα προσωπικά από πολύ νωρίς με το κείμενο και με τις πολλές μυθολογικές αναφορές που υπάρχουν. Η νορβηγική μυθολογία βρίσκεται σε πιο κεντρικό ρόλο στην πλοκή, ενώ η χρήση της ελληνικής κορυφώνει το συναίσθημα και την εμπειρία της ανάγνωσης, με τις άπειρες αναφορές σ΄ αυτήν, σταθερά από την αρχή ως το τέλος. Ειδικά η ελληνική μυθολογία χρησιμοποιείται όχι μόνο για απλές παρομοιώσεις στις περιγραφές συναισθημάτων ή καταστάσεων αλλά η συγγραφέας διεισδύει και πιο βαθιά με τη χρήση της, για να κάνει λεπτούς κι ιδιαίτερα δύσκολους χειρισμούς του αποσυμβολισμού της.
Καταφέρνει στη συνέχεια να φέρει κοντά όλα τα γεγονότα του παρόντος και του παρελθόντος και να τα ταιριάξει με μοναδική ακρίβεια και συνέχεια και με τις ημερομηνίες, ειδικά αυτή την πολύ μυστήρια της 26ης Ιανουαρίου, που είναι και η αρχή μιας ερωτικής ιστορίας άνευ προηγουμένου.
Παρόλο που ένα άλλο μεταφυσικό φαινόμενο, το οποίο είναι και πανέμορφα συμβολικό, φαίνεται να κινεί τα νήματα της ιστορίας, πίσω απ’ αυτό η συγγραφέας κρύβει αριστοτεχνικά το μεγαλύτερο μεταφυσικό φαινόμενο όλων των εποχών, και των μελλοντικών ακόμα, τον Έρωτα. Θα μου επιτρέψετε να παραφράσω τον Καβάφη εδώ λέγοντας: «Είναι η θεά Αφροδίτη που… μαθαίνει οδήγηση μέσα σε λίγες μέρες στην ηρωίδα».
Και δεν την ονομάζω «ηρωίδα» επειδή δεν θέλω να προδώσω την πλοκή, αλλά επειδή, με μια τόσο τολμηρή όσο και ευφυή κίνηση η συγγραφέας έχει αφήσει την ηρωίδα της συμβατικά ανώνυμη αλλά αντισυμβατικά και τόσο μοναδικά γλυκά επώνυμη με ένα… (μάλλον με δύο) υποκοριστικά ονόματα. Αλλά θα σας αφήσω να τα ανακαλύψετε αυτά μόνοι σας και να γευτείτε τη γλύκα, μεταφορικά και «κυριολεκτικά».
Ένα είναι σίγουρο. Το βιβλίο δε θα αφήσει ασυγκίνητο κανέναν αναγνώστη.
Οι άπειροι συμβολισμοί του για τα αδιέξοδα και τις καταστάσεις της καθημερινής ζωής, οι σύνθετες σκέψεις που σου δημιουργεί διαβάζοντάς το, οι συνειρμοί που σου γεννά, τα βαθιά συναισθήματα που αισθάνεσαι, ιδιαίτερα αυτά τα απωθημένα, οι εσωτερικές αναζητήσεις και οι υπαρξιακές ερωτήσεις που πηγάζουν στο μυαλό σου, είναι μόνο λίγα από τα μεγάλα επιτεύγματα του «Και μετά όλα άλλαξαν» στο τέλος της ανάγνωσής του.
Επίσης, θίγει μια πληθώρα κοινωνικών θεμάτων και προβλημάτων, ενδεικτικά θα αναφέρω, τις ανθρώπινες σχέσεις, φιλικές, ερωτικές κι οικογενειακές, τη δικαιοσύνη και την ανάγκη για αυτήν, τα στερεότυπα στις σπουδές, στα επαγγέλματα και στην καθημερινή ζωή γενικά, την ιατρική περίθαλψη και τα σχετικά ηθικά διλήμματα, τη δύναμη του χρήματος και την ανηθικότητα και την παρανομία που πηγάζει απ’ αυτήν, την εκμετάλλευση της θέσης ισχύος του ατόμου και πολλά πολλά άλλα.
Αλλά εξυμνεί και αξίες και ιδανικά, όπως την καλοσύνη, την προσήλωση στους στόχους σου, τη φιλία, τη δικαιοσύνη, την κράτηση της υπόσχεσης, την αυτοθυσία, την αυταπάρνηση, την τόλμη, τη γενναιότητα, την αγάπη, τον έρωτα.
Οι διάλογοι είναι απολαυστικοί, φυσικοί, με μεγάλη δόση πνευματώδους χιούμορ, όπου το γέλιο δεν μπορεί να συγκρατηθεί.
Αλλά πολλές είναι κι οι στιγμές που σου έρχονται κι ασυγκράτητα δάκρυα στα μάτια, στα σημεία όπου ταυτίζεσαι απόλυτα κι έρχεσαι αντιμέτωπος με τα αδιέξοδα που περιγράφονται, τα οποία όχι μόνο είναι δύσκολο να γραφούν σε χαρτί, «χρησιμοποιώντας τα μαύρα σύμβολα των γραμμάτων για να εκφραστεί κάτι άπιαστο, κάτι μη χειροπιαστό» όπως λέει η συγγραφέας αλλά είναι και δύσκολο να τα παραδεχτείς, κυρίως στον ίδιο σου τον εαυτό.
Δύο πολύ ξεχωριστά τέτοια σημεία όπου το συναίσθημα κορυφώνεται, είναι η περιγραφή των ματιών του ήρωα από την αγαπημένη του ως:
«Όλου του κόσμου οι ωκεανοί σταλάζουν από εκείνα τα μάτια πάνω μου, μέσα μου. Πλημμυρίζουν την ψυχή και πνίγουν την καρδιά μου σε μια λαχτάρα να μην τον αφήσω να ζήσει μακριά μου λεπτό παραπάνω.»
και οι στίχοι που εμπνέεται και της «στέλνει» αυτός:
«Τα πόδια μου δυο κίονες σπασμένοι,
γκρεμίστηκαν στο βάρος της στιγμής.
Τα μάτια μου πετράδια δίχως λάμψη,
έγιναν χώμα την ώρα της φυγής»
Κι έτσι λοιπόν, όταν τελείωσα το βιβλίο ξεκίνησα με πολλή χαρά να γράφω αυτή την ομιλία, αλλά δεν ήξερα τι να πρωτοαναφέρω, στον περιορισμένο χρόνο που είχα.
Κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι το βιβλίο αυτό δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο από κανέναν όπως και δεν μπορεί να αφήσει κι ασυγκίνητο κανέναν αναγνώστη του, από όποια οπτική γωνία κι αν το δει, όποια αλληγορική ή κυριολεκτική έννοια δώσει στην ιστορία, και με όποιον ήρωά του κι αν ταυτιστεί.
Όχι μόνο συστήνω το βιβλίο ανεπιφύλαχτα, αλλά θα ήθελα να σας παροτρύνω κιόλας να το διαβάσετε και να το δωρίσετε και σε φίλους σας, ειδικά σε αυτούς που θα θέλατε να είστε περισσότερο από φίλοι τους. Και θα ήταν και πολύ ενδιαφέρον να ξανασυναντηθούμε για να το συζητήσουμε όλοι μαζί.
Συνοψίζοντας, χωρίς να μπορώ να φτάσω τις πολλές και αριστοτεχνικές παρομοιώσεις της Λένας, οι οποίες απόλυτα πετυχημένα εμβαθύνουν στην ψυχοσύνθεση των ηρώων και εντείνουν την εμπειρία της ανάγνωσης, θα ήθελα μόνο να πω, ότι η ιστορία του «Και μετά όλα άλλαξαν»:
αγκιστρώνεται στο μυαλό και στην ψυχή του αναγνώστη σαν ένας ανεκπλήρωτος έρωτας…
Θα ήθελα να κλείσω με τα λόγια του Γκόραν, ελπίζοντας ότι παίρνοντάς τα υπόψιν ήδη, θα γλυτώσουμε πολύ αχρείαστο πόνο και ότι όλοι θα κερδίσουμε καλύτερη ποιότητα ζωής στην πορεία:
«Μερικές φορές τα πράγματα είναι προδιαγεγραμμένα να ακολουθήσουν έναν και μόνο δρόμο. Μπορείς να κωλυσιεργείς, να ψάχνεις δικαιολογίες ή να συμβιβάζεσαι. Αλλά στο τέλος θα καταλήξεις να κάνεις αυτό που επιθυμούσες από την αρχή.»
Παρακολουθήστε και το Βίντεο της ομιλίας από την παρουσίαση του εξαιρετικού βιβλίου "Και μετά όλα άλλαξαν" (Λένα Κικίδου) και αποκτήστε το.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Ευαγγελία Παπανίκου