Έρως

"μόλις είν’ έτσι δυνατός ο Έρωτας και ο Xάρος"

                                          Διονύσιος Σολωμός, "Ο Κρητικός, V" *

Οι ποιητές και οι καλλιτέχνες από πολύ παλιά έβρισκαν ευχαρίστηση να παριστάνουν τον ‘Ερωτα σαν μικρό αγόρι γυμνό, με χρυσά φτερά στους ώμους και τόξο στα χέρια, να ρίχνει τα μαγικά βέλη του πάνω στις καρδιές όχι μόνο των ανθρώπων αλλά και των θεών. Πίστευαν ότι αυτός οδηγεί τα ερωτικά ζεύγη στην ένωσή του και ότι μαζί με τον ί με τον Ίμερο, τον Πόθο και την Πειθώ υπηρετεί και συνοδεύει την Αφροδίτη και ότι αυτός κρατά και το κλειδί του δωματίου της. Τον θεωρούσαν γιο του Άρη και της Αφροδίτης ή του Ουρανού και της Γης ή άλλων θεών, και τον χαρακτήριζαν ως γλυκόπικρο, τεχνίτη στα λόγια, ορμητικό σαν τον άνεμο, σε συγκλονιστική μαγική δύναμη, «τύραννον θεών τε και ανθρώπων ή δαιμόνων υπέρτατον». Στην αρχή της «Θεογονίας» του, ο Ησίοδος λέει ότι ο Έρως είναι  «ο πιο όμορφος ανάμεσα στους θεούς, αυτός που παραλύει τα μέλη του κορμιού, που νου και φρόνιμη βουλή δαμάζει μέσα στα στήθη όλων των θεών και όλων των ανθρώπων».

Ωστόσο, πολύ προτού να γίνει ελκυστικό θέμα για περιγραφές και για έργα τέχνης, ακόμα προτού κυριέψει τη λαϊκή φαντασία, ο Έρως λατρευόταν σαν θεός της φυσικής εκείνης δύναμης, που κυριεύει τη ζωή όχι μόνο των ανθρώπων αλλά και όλων των έμψυχων και άψυχων όντων του κόσμου και που τα κάνει να ενώνονται και να γεννοβολούν. Με αυτή τη θεμελιακή σημασία του ο Έρως πέρασε στης ελληνικές κοσμογονίες σαν μια από τις πρώτες δυνάμεις που ξεπηδούν από το χάος και που με την ενέργειά τους συνθέτουν τον κόσμο. Με αυτή την ιδιότητά του ο Έρως θεωρείται τόσο παλαιός θεός, ώστε δεν γεννήθηκε από κανέναν.

Πολλοί Έρωτες στη θέση του ενός παρουσιάζονται στην ποίηση και στις εικαστικές τέχνες και έχουν την καταγωγή τους στην εξέλιξη της έννοιας, όχι του θεού Έρωτα. Έρως και Αντέρως επίσης λατρεύονταν μαζί και αντιστοιχούσαν στο πρόσωπο που αγαπά και στο πρόσωπο που το αγαπούν.